Biden`in Moskova ziyareti ve Rusya-2012 - 1

07.04.2011 14:00 Yerel saatı | 11:00 Dünya saatı

ABD Amerika Başkan Yardımcısı Joseph Biden 8-11 Mart tarihleri arasında Moskova`nı ziyaret etti. Ziyaret sırasında Biden, Rusya Devler Başkanı Dmitri Medvedev ve Başbakan Vladimir Putin'le görüşmeler yaptı. Biden’in Rusya ziyareti üç önemli nokta açısından önemliydi.

Öncelikle Biden, Başkan Barak Obama'nın iktidara gelişinden sonra ABD ile Rusya ilişkilerinde başlayan yumuşamanın mimarlarından sayılıyor. Hatırlatalım ki, iki ülke arasından "yeni başlangıç" (reset/perezagruzka) şeklinde nitelendirilen bu sürecin ilk işaretini de ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden Şubat 2009`da Münih`deki yapılan geleneksel güvenlik konferansındaki konuşmasında vermişti. Biden’in 20 yıl aradan sonraki Rusya ziyaretinin bu sürece yeni boyutlar kazandıracağı bekleniyordu. İşte ABD yetkilisi de yolculuktan önce Rusya'nın "İTAR-TASS" ajansına yaptığı açıklamada iki ülke arasında 2 yıldır devam eden "yeni başlangıç" sürecinin başarılı sonuçlarına özel vurgu yapmış, olumlu örneklerden olan nükleer silahları azaltılması, barış amaçlı nükleer kullanımını, Afganistan, İran, Kuzey Kore, Orta Asya sorunlarında ve NATO çerçevesinde işbirliğinden bahsetmişti.

Biden ziyaretinin temel amaçlarından birini iki ülke arasında "yeni başlangıç" sürecini genişletilmesi, özellikle ekonomik alanda geliştirilmesi olduğunu vurgulayarak, ABD-Rusya ilişkilerinin yeni boyutlarını ortaya koymuştu. ABD Başkan Yardımcısının 9 Mart'ta devlet başkanı Medvedev`le, 10 Mart'ta ise Başbakan Putin'le yaptığı görüşmelerde Rusya'nın Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTT) üyeliği, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin gelişmesi ve Rusya'ya sermaye yatırımı esas konulardı. Bu konular Biden`in Moskova Devlet Üniversitesi`ndeki konuşmasının da esas noktalarını oluşturdu. Görüşmelerde Rusya tarafı 2011'de DTT üye olmak istediğini ve resmi Washigton`un bu konuda daha çok destek vermesini, ABD ile Rusya arasında ticareti kısıtlayan 1974 tarihli Johnson-Venik yasasının iptalini ve ülkeye daha fazla ABD yatırımının yapılmasını, hatta iki ülke arasında vizelerin karşılıklı kaldırılmasını istedi. Biden DTT konusunda resmi Washington'un desteğinin devam edeceğini bildirdi ve ABD Kongresinin SSCB`de insan hakları sorunu nedeniyle iki taraflı ilişkilere konulan ve son dönemlerde ABD başkanlarının her yıl yetkilerinin kullanarak uygulamasını geçici durdurduğu Johnson-Venik yasasının iptali ile ilgili olumlu mesajlar verdi. Fakat Kongrede Rusya ile geleneksel olarak sert ilişkilerden yana olan Cumhuriyetçilerin güçlü olması demokrat Biden’in bu konudaki mesajının daha çok temenni niteliği taşıyacağını gösteriyor. Putin'in vizelerin karşılıklı kaldırılması önerisine dikkatle yaklaşan Biden, Moskova Devlet Üniversitesi`ndeki konuşmasında sermaye yatırımları için gerekli hukuki ve bürokratik koşulların olması gerektiğini vurguladı. ABD Başkan Yardımcısının ziyareti sırasında Boing ile Aeroflot arasında genel tutarı yaklaşık 2 milyar dolar olan ve uygulamasına 2012 yılında başlanan 8 adet Boing-777 tipi yolcu uçağının Rusya`ya satışına ilişkin anlaşma imzalandı.

Biden`in ziyaretinin dikkat çeken ikincisi noktası ise, Moskova`daki görüşlerinin Barak Obama ile Medvedev arasındaki olağan sammitine hazırlık amacı taşıdığına dair haberlerdi. Bazı bilgilere göre, Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev'in bu yıl yazında ABD'ye yolculuk yaparak Obama ile iki ülke arasındaki ilişkilerin stratejik perspektifini müzakere edeceği belirtilmektedir. Biden de İTAR-TASS "ajansına yaptığı açıklamada ziyaretin bu amacı taşıdığını dolaylı olarak doğrulamıştı. Biden`in Medvedev`le görüşünde Rusya devlet başkanının 2010 yılının Kasım ayındaki NATO Zirvesi'nde gündeme taşıdığı Avrupa güvenliği için füze savunma sisteminde işbirliği konusunu müzakere etti. Bu konunun 2011 yılı ortasında öngörülen Obama-Medvedev görüşmesinde geniş ele alınması bekleniyor.

Dr. Nazim Cafersoy,
ADİU Tudifak Öğretim Üyesi, KAFSAM analisti (www.qafsam.org)